Milyarderlerin servetleri artarken, insanlığın yarısı yoksulluk sınırının altında yaşıyor
ILO'nun 2025 raporuna göre, dünya nüfusunun yüzde 1'i servetin yüzde 38'ine sahip; kadın-erkek gelir farkı ise yüzyılda kapanamayacak.
Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) yayımladığı 2025 Küresel Sosyal Adalet Raporu, gelir ve servet paylaşımındaki uçuruma dikkat çekti. Rapora göre, dünya genelinde nüfusun en zengin yüzde 1’lik kesimi tüm servetin yüzde 38’ine hâkim durumda. Aynı zamanda, küresel gelirlerin yüzde 53’ü en zengin yüzde 10’luk kesimin elinde bulunuyor.
ILO, son 30 yılda aşırı yoksulluğun yüzde 39’dan yüzde 10’a düşmesi gibi bazı alanlarda ilerleme kaydedildiğini belirtse de, birçok temel eşitsizliğin kritik seviyelerde devam ettiğini vurguluyor. Bugün yaklaşık 800 milyon insan, günde 3 doların altında bir gelirle yaşam mücadelesi veriyor ve her dört kişiden biri temiz suya erişemiyor. Ayrıca, hâlen yaklaşık 138 milyon çocuk (5-17 yaş) emek piyasasında, bunların yarısı çok tehlikeli işlerde çalıştırılıyor.
ILO’nun bulgularına göre, erkek ve kadınlar arasındaki gelir farkı ise kapanmakta oldukça yavaş ilerliyor. Yüksek gelirli ülkelerde bile kadınlar, erkeklere kıyasla ortalama olarak yüzde 25 daha az kazanıyor. Küresel ortalamada, kadınlar erkeklerin gelirinin üçte ikisine sahip. Şimdiki eğilimler devam edecek olursa, kadın ve erkek arasındaki ücret farkının tamamen kapanması bir asırdan fazla sürecek.
ILO, işgücünün yüzde 58’inin kayıt dışı istihdamda yer aldığını, sendikal haklar ve toplu pazarlık gibi çalışma haklarının ise birçok ülkede ciddi şekilde gerilediğini belirtiyor. Emekten elde edilen gelirlerin gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) içindeki payı 1995’ten bu yana 6 puan geriledi ve 2025 itibarıyla yüzde 51,4’e düştü.
Raporda dikkat çeken bir diğer bulgu ise kişilerin gelirlerinin yüzde 71 oranında doğdukları ülke ve cinsiyetlerine göre belirlendiği. Bu da küresel fırsat eşitsizliğinin köklerinin ne kadar derin olduğunu ortaya koyuyor.
Gözler, raporun yayımlandığı ve kasımda Katar’ın başkenti Doha’da yapılacak olan 2. Küresel Sosyal Kalkınma Zirvesi’ne çevrilmiş durumda. ILO, devletleri ve uluslararası kuruluşları sosyal adaleti merkeze alan politikalar geliştirmeye, dijitalleşme ile çevre ve demografi alanındaki değişimlerin olumsuz etkilerine karşı planlı adımlar atmaya çağırıyor.
Rapor, ülke bazında veriler sunmasa da, Yunanistan örneğinde olduğu gibi yüksek gelirli ekonomilerde dahi toplumsal ve ekonomik eşitsizliklerin ciddi boyutlarda olduğunu gösteriyor. Yunanistan’da kadın çalışanların maaşı, aynı koşullarda çalışan erkeklerden ortalama 200 euro daha az; çalışan yoksulların oranı ise Avrupa’nın en yükseği arasında. Ayrıca maaşların GSYH içindeki oranının sadece yüzde 35 ile Avrupa’da ikinci en düşük seviyede olduğu belirtiliyor.
ILO, dünyada adil gelir ve servet dağılımı için derhal politika değişiklikleri gerektiğini vurgularken, bu konularda hükümetlerin, sivil toplumun ve iş dünyasının güç birliği yapmasının zorunlu olduğuna dikkat çekiyor.
