Son dönemde Belçika’da süpermarket fiyatlarının hızla yükselmesi sık sık gündeme geldi. İlk olarak, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı ve ardından enerji krizinin etkisiyle üretim maliyetleri artmıştı. Bu dönemde birçok üretici, fiyatları yüksek tutarak bu krizi kendi lehine kullanmış ve tüketicilerin bu durumu gerçek enflasyon olarak görmesini beklemişti (“shrinkflation”).
Şimdi ise NBB uzmanları, gıda maliyetleri için yeni bir tehdidin ortaya çıktığını belirtiyor: çevresel etkiler. NBB’nin raporunda, “İklim değişikliği, Belçika’da ortalama sıcaklıkların artması, yağış yoğunluğunun yükselmesi ve sel ile sıcak hava dalgaları gibi aşırı hava olaylarının daha sık ve şiddetli görülmesiyle kendini gösteriyor,” ifadelerine yer verildi.
Rapora göre, Belçika’da tarihsel sıcaklık ortalamasının üzerinde geçen dönem sayısının artması, “gıda enflasyonuna ılımlı bir yukarı yönlü etki” yaparak gıda fiyatlarını artıracak. Bu etki, avro bölgesindeki tarımsal verimlerin azalmasına yol açarak gıda fiyatlarının genel enflasyondan daha hızlı yükselmesine neden oldu.
İklim değişikliğinin etkileri, gıda üretimi üzerinde fiziksel değişikliklere yol açıyor. Belçika’nın olağanüstü yağışlı geçen 2024 yılı, toprağın zayıflamasına ve arka arkaya ikinci “felaket niteliğinde” hasat yılına neden oldu. Aynı zamanda, sıcak hava dalgaları ve kuraklık gibi zıt hava olayları da önemli ürün hasarlarına sebep olarak gıda arz sistemine zarar veriyor.
Uzmanlar, yaz aylarında daha büyük bir etki beklediklerini ifade etti. Belçika’da sıcak hava dalgalarının ve kuraklıkların daha sık ve şiddetli yaşanacağı tahmin edildiğinden, bu durumun hasatları olumsuz etkileyeceği ve arzı düşürerek fiyatları yükselteceği belirtildi.
Belçika, gıdasının önemli bir kısmını komşu ülkelerden ve İtalya ile İspanya gibi ülkelerden ithal ediyor. İklim değişikliğinin bu ülkelerde gıda fiyatlarını daha fazla etkilemesi beklendiğinden, Belçika’nın “ticaret yoluyla daha yüksek gıda enflasyonu ile karşı karşıya kalabileceği” ifade edildi. NBB, özellikle kahve ve zeytinyağı fiyatlarının son yıllarda ciddi oranda yükseldiğine dikkat çekti. Bunun nedeni ise, ana tedarik ülkelerinde aşırı hava koşullarının yarattığı kötü hasatlar sonucunda arzın azalması.
Uzmanlar, tarımsal emtia fiyatlarındaki dalgalanmanın yeni bir durum olmadığını, ancak en az 2050 yılına kadar devam etmesi beklenen küresel ısınma, aşırı hava olaylarının artan sıklığı ve yoğun talep gibi faktörlerin gıda fiyatlarının daha da yükselmesine yol açacağını vurguladı.
İklim değişikliğinin tarım üzerindeki riskleriyle ilgili önceki uyarılara rağmen, bu konuda yeterli uyum sağlanamadığını belirten uzmanlar, kuraklık ve aşırı sıcaklara karşı bir çözüm olarak, tohumların yeni iklim koşullarına uyum sağlamasının önemine dikkat çekti. Ayrıca, Belçika’da yağmur suyu toplama sistemlerinin geliştirilmesi ve toprağın sağlığını iyileştirmek için yenileyici tarım uygulamalarının denenmesi gibi önlemler de hayata geçiriliyor.
