AB’deki ilaç kıtlıklarının yarısından fazlası üretim kaynaklı sorunlardan kaynaklanıyor. Avrupa Sağlık Komiseri Oliver Varhelyi, 2013 yılından bu yana ilaç kıtlığı bildirimlerinin sistematik olarak arttığını ve 2019 yılında 14.000’den fazla vaka bildirildiğini belirtti.
Son yıllarda jeopolitik gerilimler ve Asya’daki sınırlı sayıda ülkeye aşırı bağımlılık, kıtlıkları daha da derinleştirdi. Varhelyi, “İlaç kıtlıkları ve tedarik zincirlerimizdeki yapısal bağımlılıklar, Avrupalıların sağlığını riske atıyor” dedi.
Komisyon’un yeni planı, AB içinde ilaç üretimini artıracak şirketleri teşvik etmeyi, kritik ilaç üretimi için yatırımları kolaylaştırmayı ve tedarik zincirlerini daha dirençli hale getirmeyi amaçlıyor. Üye devletlerin ilaç üretimiyle ilgili stratejik projelere devlet desteği sağlaması için yeni yönergeler yayımlayan Komisyon, ayrıca kamu alımlarının tedarik zincirini çeşitlendirmek için kullanılması gerektiğini vurguladı.
Özellikle küçük ülkelerin ilaç tedarikinde yaşadığı sıkıntıları gidermek amacıyla ortak satın alma modelini destekleyen plan, Belçika gibi ülkelerin öncülüğünde şekillendi. Belçika, 2023 yılında ilaç kıtlıklarına karşı bağımsız üretim kapasitesini artırmaya yönelik bir tartışma belgesi yayımlamıştı. Komisyon’un teklifi, Belçika’nın AB Konseyi başkanlığı sırasında oluşturulan Kritik İlaçlar İttifakı adlı uzman grubun hazırladığı raporu da temel alıyor.
Ancak Belçika Sağlık Bakanı Frank Vandenbroucke, Komisyon’un planını yetersiz buldu. Planın temel ilaçların stoklanmasına yönelik somut bir strateji içermediğini belirten Vandenbroucke, “Bu plan, durumun ciddiyetini yansıtmıyor ve sağlığımızı güvence altına almak için gereken aciliyetten yoksun” dedi.
Planın yürürlüğe girebilmesi için Avrupa Parlamentosu ve üye devletlerin onayı gerekiyor.
