Antarktika’da buz altındaki 85 yeni göl tespit edildi
ESA'nın CryoSat uydusundan elde edilen 10 yıllık veriler, Antarktika'da daha önce bilinmeyen 85 buz altı gölünün varlığını ortaya koydu.
Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) CryoSat uydusundan elde edilen verilerle, Antarktika’nın yüzlerce metre altındaki donmuş tabakasında 85 yeni buz altı gölü keşfedildi. Güney Kutbu çevresinde tespit edilen bu göllerin varlığı, Antarktika’nın buz yapısını ve hareketini etkileyerek, küresel deniz seviyesi yükselişinde önemli rol oynuyor.
Nature Communications dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, keşfedilen göllerle birlikte Antarktika’daki bilinen aktif buz altı gölü sayısı 231’e çıktı. Araştırmacılar, uydu verileri sayesinde göllerin dolma ve boşalma döngülerini izleme fırsatı buldu ve beş birbirine bağlı yeni göl ağını da ortaya çıkardı.
Leeds Üniversitesi’nden baş araştırmacı Sally Wilson, bu göllerin yüzlerce metre buzun altında olmasının, dolma ve boşalma olaylarının gözlenmesini zorlaştırdığını belirtti. Wilson, “Çalışmamızdan önce dünya genelinde sadece 36 tam döngü gözlenmişti. 12 yeni tam döngü daha tespit ederek toplam sayıyı 48’e çıkardık” dedi.
CryoSat uydusunun 2010-2020 yılları arasında sağladığı veriler, Antarktika’nın buz yüzeyinde yerel yükseklik değişimlerini görüntüleyerek, göllerin zaman içinde nasıl dolup boşaldığını haritalandırmaya imkân verdi. Leeds Üniversitesi’nden Prof. Anna Hogg ise, buz altı göllerin hidrolojisinin daha dinamik olduğunu ve bu değişimi anlamak için izlemelerin sürdürülmesi gerektiğini vurguladı.
Buz altı göller, yeryüzünün derinliklerinden gelen jeotermal ısı ve buzun kaya üzerinde kayarken oluşan sürtünmeyle eriyen suyun birikmesiyle oluşuyor. Özellikle suyun birikmesi, buz tabakasının denize doğru daha hızlı hareket etmesine yol açabiliyor. Antarktika’daki en büyük buz altı gölü olan Vostok Gölü, 4 kilometre kalınlığında buzun altında 5000 ile 65 bin kilometreküp su barındırıyor.
Bilim insanları, bu göllerin dolup boşalma döngülerinin izlenmesinin küresel iklim ve buz tabakası modellerinde kritik olduğunu belirtiyor. ESA Kutup Bilimleri Koordinatörü Martin Wearing, CryoSat verilerinin kutup bölgeleriyle ilgili bilgi eksikliklerinin giderilmesinde önemli rol oynadığını ifade etti. Araştırmacılar, buz altı göllerin etkin şekilde haritalandırılmasıyla deniz seviyesi yükselişinin daha güvenilir biçimde öngörülebileceğini söylüyor.
