İklim Değişikliğinde sınır 2024 kayıtlarıyla aşıldı

Copernicus İklim Değişikliği Servisi (C3S) tarafından yayımlanan verilere göre, küresel ortalama sıcaklık ilk kez bir takvim yılında, sanayi öncesi seviyelerin 1,5°C üzerinde ölçüldü. Bu gelişme, iklim değişikliğinin hızını gözler önüne sererken, dünyanın farklı bölgelerinde şiddetli sıcak hava dalgalarına ve ağır yağış olaylarına neden oldu.

2024’teki küresel ortalama sıcaklık, sanayi öncesi dönem olarak kabul edilen 1850-1900 yılları arasındaki ortalamanın 1,6°C üzerinde gerçekleşti. Ancak bu, Paris Anlaşması’nda belirlenen 1,5°C sınırının resmen aşıldığı anlamına gelmiyor. Paris Anlaşması’na göre bu sınır, uzun dönemli ortalamalara dayanıyor. Yine de uzmanlar, bu durumun küresel ısınmanın hızlı ilerlediğine dair önemli bir uyarı olduğunu belirtiyor.

Avrupa Orta Vadeli Hava Tahminleri Merkezi’nden (ECMWF) stratejik iklim lideri Samantha Burgess, “Artık Paris Anlaşması’nda tanımlanan 1,5°C seviyesini geçme sınırındayız ve son iki yılın ortalaması zaten bu seviyenin üzerinde. Bu yüksek küresel sıcaklıklar, 2024’te rekor atmosferik su buharı seviyeleriyle birleşerek, benzeri görülmemiş sıcak hava dalgalarına ve şiddetli yağış olaylarına neden oldu. Bu, milyonlarca insan için büyük sıkıntılar yarattı.” açıklamasında bulundu.

Son on yılın tamamı, kayıtlardaki en sıcak 10 yıl arasında yer aldı. Ancak 2024, aylık küresel sıcaklıkların tam 11 ay boyunca 1,5°C eşiğini aştığı olağanüstü bir yıl olarak öne çıktı. Özellikle 22 Temmuz’da, dünya tarihinde kaydedilen en sıcak gün yaşandı ve sıcaklık 17,16°C olarak ölçüldü.

Okyanus sıcaklıkları da 2024’te rekor kırdı. Yıllık ortalama deniz yüzeyi sıcaklığı 20,87°C ile tarihin en yüksek seviyesine ulaştı. Kuzey Atlantik, Hint Okyanusu ve Batı Pasifik’te deniz sıcaklıkları rekor seviyelere çıktı.

2024’teki aşırı sıcaklıkların başlıca nedeni, insan kaynaklı sera gazı emisyonları oldu. Uzmanlara göre, doğal faktörler arasında yer alan El Niño hava olayı da sıcaklıkları artırdı. Tropikal Pasifik Okyanusu’nu ısıtan El Niño, 2023’ün Aralık ayında zirve yaparak 2024’ün ilk yarısında sıcaklıkları etkiledi. Ancak bilim insanları, bu doğal olayın etkisinin, insan kaynaklı karbon emisyonlarının etkisine kıyasla sınırlı olduğunu belirtiyor.

Artan sıcaklıklar, dünya genelinde benzeri görülmemiş sıcak hava dalgalarına ve aşırı yağış olaylarına yol açtı. Rekor seviyedeki atmosferik su buharı oranları, bu iklim felaketlerini daha da şiddetlendirdi. Uzmanlar, iklim değişikliğinin yıkıcı etkilerinin artmaya devam edeceği konusunda uyarıyor ve sera gazı emisyonlarının acilen azaltılması gerektiğinin altını çiziyor.

2024 yılı, insan kaynaklı iklim krizinin ne kadar hızlı ilerlediğini gösteren bir dönüm noktası olarak tarihe geçti. Paris Anlaşması’nda belirtilen hedeflere ulaşabilmek için küresel ölçekte daha etkili ve kapsamlı adımlar atılması şart.