Fransa’da sarı yelek hareketi ekonomik adaletsizliği gündeme taşıdı

Fransa’da 2018 yılında akaryakıt vergisi artışına bir tepki olarak doğan Sarı Yelek Hareketi, zamanla ülke genelinde ekonomik eşitsizlik ve sosyal adaletsizlik konularına karşı geniş çaplı bir halk muhalefetine dönüştü. İlk etapta yalnızca ulaşım maliyetlerine tepki niteliğindeki protestolar, ilerleyen süreçte vergi reformu, daha adil bir yeşil dönüşüm ve sosyal adalet talepleriyle derinleşti.

Başlangıçta yakıt vergilerine odaklanmış olan gösteriler, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un neoliberal reform politikalarına karşı çıkan daha yaygın bir halk hareketine evrildi. Sarı Yelekler, yalnızca ulaşım sektöründeki vergilerin değil, enerji dönüşüm politikalarının sosyal adalet zemininde yeniden şekillendirilmesi gerektiğini savundu. Talepler arasında hava ve deniz taşımacılığına getirilen yeni vergi düzenlemeleri ile bina izolasyonunun zorunlu hale getirilmesi gibi önlemler yer aldı.

Hareketin büyümesiyle birlikte içinde farklı siyasi eğilimler ve stratejiler belirdi. 2019 Avrupa Parlamentosu seçimlerine katılma kararıyla siyasi mecraya adım atan Sarı Yelekler, aynı zamanda daha radikal bir kanadın doğmasıyla iç bölünme yaşadı. Bu militan grup üyelerinin şiddet içerikli eylemleri, hareketin kamuoyundaki algısını olumsuz etkiledi.

Protestolar Fransa ekonomisi üzerinde de doğrudan etkiler yarattı. Kamu ve özel mülkiyette ciddi zararlar oluşurken, turizm ve ticari faaliyetler de sekteye uğradı. Giderek artan kamu baskısı sonucunda Cumhurbaşkanı Macron, talepleri değerlendirmek amacıyla “Ulusal Büyük Tartışma” adlı bir istişare süreci başlatsa da, söz konusu girişimin kalıcı çözümler üretip üretmediği, ülkedeki birçok kesim tarafından hala tartışmalı görülüyor.

Sarı Yelek Hareketi, yalnızca Fransa’da değil, küresel ölçekte de benzer protesto girişimlerine esin kaynağı oldu. Kapitalist sistemin yarattığı yapısal eşitsizliklere ve çevresel politikaların adil olmayan dağılımına dikkat çeken hareket, ekonomik adaletsizlik ile çevresel dönüşümün birlikte ele alınması gerektiğine vurgu yaptı. Bugüne dek sosyal adalet, ekonomik reform ve vatandaş katılımı başlıklarında tartışmalara zemin hazırlayan hareket, günümüzde bu etkilerini sürdürmeye devam ediyor.