Dünya’nın karbon emme kapasitesi azalıyor

Birleşmiş Milletler’e bağlı Dünya Meteoroloji Örgütü’nün (WMO) 15 Ekim’de yayımladığı yıllık sera gazları bültenine göre, insan faaliyetleri ve orman yangınları sonucu atmosfere salınan karbondioksit miktarı 2023-2024 döneminde rekor seviyeye ulaştı. Rapora göre, küresel ortalama karbondioksit konsantrasyonu bir yılda 3,5 ppm yükseldi ve bu, 1957’den bu yana kaydedilen en yüksek yıllık artış olarak kayıtlara geçti. Son on yıldaki ortalama artış ise 2,4 ppm seviyesindeydi.

WMO Genel Sekreter Yardımcısı Ko Barret, yayımlanan açıklamasında, ‘Karbondioksit ve diğer sera gazlarının yakaladığı ısı, aşırı hava koşullarına neden oluyor. Emisyonların azaltılması sadece iklimimiz için değil, ekonomik güvenliğimiz ve toplumlarımızın refahı için de hayati önem taşıyor,’ ifadelerini kullandı.

Sera gazlarının atmosferde birikmesi, gezegendeki ortalama sıcaklıkların yükselmesine ve ölümcül hava olayları ile milyarlarca dolarlık ekonomik kayıplara yol açıyor. 2024 yılında ise, küresel sıcaklıklar ilk kez yıllık bazda 1,5°C’nin üzerine çıktı ve bu sınır, Paris İklim Anlaşması’nda belirlenen kritik eşik olarak görülüyordu.

Rapor, insan faaliyetleriyle bağlantılı en güçlü ikinci ve üçüncü sera gazları olan metan ve diazot monoksit (“güldürücü gaz”) konsantrasyonlarının da 2024’te rekor seviyelere ulaştığını ortaya koydu. Metan konsantrasyonu, sanayi öncesi döneme kıyasla yüzde 166 oranında arttı.

Her yıl insan kaynaklı salınan karbondioksitin yaklaşık yüzde 50’si atmosferde kalırken, kalan miktarın çoğu kara ve okyanus ekosistemleri tarafından emiliyor. Ancak artan sıcaklıklar nedeniyle kara ve okyanusların bu absorbe etme kapasitesi azalıyor. 2023 yılındaki rekor artışta orman yangınları, karbon yutaklarının zayıflaması ve güçlü El Niño akıntısının da etkili olduğu belirtiliyor.

WMO Kıdemli Bilim İnsanı Oksana Tarasova, ‘Kara ve okyanusların karbondioksit emme kapasitesinin zayıfladığına dair endişeler artıyor. Bu durum, atmosferde daha fazla karbondioksit birikmesine ve küresel ısınmanın hızlanmasına yol açabilir,’ dedi.