Tüketilen enerjinin büyük bir kısmı hâlâ fosil kaynaklı, ancak yenilenebilir enerji payı hafifçe artıyor. Federal Ekonomi Hizmeti’nin yeni hesaplamalarına göre, 2023 yılında Belçikalı haneler, sanayi ve ulaşım sektörü 36,4 milyon ton petrol eşdeğeri (Mtoe) enerji tüketti. Bu, 2022’ye göre yüzde 1,2 daha düşük bir seviyeye denk geliyor ve o yıl da 1995’ten bu yana en düşük seviye görülmüştü.
Ton Petrol Eşdeğeri Nedir?
Ton petrol eşdeğeri (toe), bir enerji birimidir (joule veya kilowatt saat gibi) ve yaklaşık olarak 1 ton ham petrolün yakılmasıyla üretilen enerjiye eşittir. 1 toe, 11.630 kilowatt saate, 1 milyon ton petrol eşdeğeri (Mtoe) ise yaklaşık 3,3 milyon hanenin elektrik tüketimine eşittir.
2022 yılında enerji tüketimi 2021’e kıyasla yüzde 9,4 azalmıştı. Özellikle doğal gaz (-%18,3) ve petrol (-%6,5) tüketimi büyük ölçüde düşmüştü. Bu düşüş eğilimi 2023 yılında da devam etti, ancak biraz daha yavaş bir şekilde.
Bu düşüş büyük ölçüde 2022’de Rusya’nın Ukrayna’ya girmesiyle başlayan enerji krizinden kaynaklanıyor. Enerji fiyatlarının önemli ölçüde artması, şirketlerin ve hanelerin harcamalarını kısmalarına neden oldu. Federal Ekonomi Hizmeti, “Kriz, tüketim alışkanlıklarında bir değişikliğe yol açtı, özellikle doğal gaz, elektrik ve petrol ürünleri için” diyor.
Ayrıca 2022 ve 2023 kışlarının daha ılıman geçmesi de bu durumu etkiledi. Bu durum, 2021 yılının sert kışının aksine, daha az ısınma ihtiyacı anlamına geliyor ve doğal gaz tüketiminin zirveye çıkmadığı anlamına geliyor.
Yenilenebilir Enerji Payı Hafifçe Artıyor
Tüketilen enerjinin çoğu hâlâ büyük ölçüde fosil kaynaklı. Petrol ve doğal gaz, toplam tüketimin yüzde 70’inden fazlasını oluşturuyor. Elektriğin yüzde 17,4’ü ise nükleer enerji, güneş ve rüzgar enerjisini içeriyor. Tüketilen enerjinin yüzde 7,1’i ise biyokütle veya atıklardan üretiliyor.
Yenilenebilir enerji, 2023 yılında toplam enerji tüketiminin yüzde 14,1’ini oluşturdu. Bu, 2022’deki yüzde 13,6’lık paya kıyasla hafif bir artış. Yenilenebilir enerji hedefinin 2030 yılına kadar yüzde 21,7’ye ulaşabilmesi için bu büyüme hızının iki katına çıkması gerekiyor.
Elektrik fiyatları ise Ukrayna’daki savaştan önceki seviyelerinin neredeyse iki katı olarak kalmaya devam ediyor. Vergi ve KDV oranları 2021’e göre bugün yüzde 9 daha düşük olmasına rağmen, bir kilowatt saat elektriğin toplam fiyatı 28,5’ten 40,6 euro cent’e çıkarak yüzde 43 artmış durumda.
Ulaşım Sektörünün Tüketimi Artıyor
Dikkat çekici bir diğer konu ise hane halkı, sanayi ve hizmet sektörlerinin enerji tüketimi düşerken, ulaşım sektörünün enerji tüketiminin artması. 2021 ve 2023 yılları arasında sanayi enerji tüketimi yüzde 4 artarken, ulaşım sektörü yüzde 15,5 azaldı. 2023 yılında sanayi ve ulaşım sektörü ilk kez eşit miktarda enerji tüketti.
Ulaşım sektörü hâlâ büyük ölçüde fosil yakıtlara bağımlı: Tüketilen enerjinin yüzde 87,4’ü petrolden geliyor. Geri kalan enerji ise biyoyakıtlar, elektrik (özellikle trenler için) ve biraz doğal gazdan oluşuyor.
