Avrupa’da gıda fiyatlarındaki artış, milyonlarca ailenin bütçesini derinden sarsıyor. Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) yayımladığı verilere göre, kıtadaki temel gıda ürünlerinin fiyatı 2019 sonundan bu yana ortalama yüzde 33 oranında arttı. Bu durum, genel enflasyon oranı euro bölgesinde yüzde 2’ye kadar gerilemiş olsa da, vatandaşlar için günlük hayatın en önemli sorunlarından biri olarak öne çıkıyor.
Gıda fiyatlarındaki yükseliş ülkeler arasında farklılık gösteriyor. Kıbrıs’ta gıda yüzde 20, Fransa’da yüzde 27, İtalya’da yüzde 28, Yunanistan’da yüzde 30 ve Portekiz’de yüzde 32 pahalanırken; Almanya’da bu oran yüzde 37, Hırvatistan’da yüzde 47 ve Slovakya’da yüzde 52’ye ulaşıyor. Baltık ülkelerinde ise artış yüzde 50’nin üzerine çıktı ve temel ihtiyaçlara ulaşmak toplumsal sorun haline geldi.
Uzmanlara göre, fiyatların yükselmesinin başlıca nedenleri arasında Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası enerji ve gübre pazarlarının istikrarsızlaşması, iklim krizi nedeniyle Avrupa’nın birçok bölgesinde kuraklık ve sel gibi ekstrem hava koşullarının tarım üretimini olumsuz etkilemesi yer alıyor. Ayrıca, ham madde ve işçilik maliyetindeki küresel artışlar da fiyatları yükselten diğer unsurlar arasında.
En büyük fiyat artışları et, süt, tereyağı ve özellikle de zeytinyağı gibi ürünlerde görüldü. Özellikle İspanya’nın güneyinde görülen uzun süreli kuraklık nedeniyle zeytinyağı üretimi düşerken, fiyatlar rekor seviyeye ulaştı. Gıda fiyatlarındaki artış dar gelirli haneleri daha fazla etkiliyor çünkü bu gruplar, gelirlerinin büyük kısmını gıda, enerji ve barınma harcamalarına ayırmak zorunda kalıyor. Yüksek gelirli tüketiciler için fiyat artışlarının etkisi sınırlı kalırken, düşük gelir grupları satın alma güçlerinin önemli oranda eridiğini hissediyor.
Analizler, ücretlerdeki artışların son iki yılda kısmi bir dengeleme sağlasa da, pahalılığın enflasyonun gerilemesine rağmen piyasada hissedilmeye devam ettiğine işaret ediyor. ECB’nin verilerine göre, 2025 Ağustosu’nda gıda fiyatlarının yıllık artış oranı yüzde 3,2 ile temel harcama kalemleri içinde en yüksek seviyede bulunuyor.
Gıda fiyatlarındaki kalıcı artış, sosyal ve siyasi bakımdan da önemli bir tehdit olarak değerlendiriliyor. Hükümetlerin uyguladığı vergi indirimleri veya destek paketlerinin etkisi sınırlı kalırken, Avrupa’nın gündemine gıda güvenliği ve sosyal istikrar konuları daha çok yerleşiyor. Uzmanlar, önümüzdeki yıllarda gıda fiyatlarındaki yükselişin özellikle en savunmasız kesimlerin yaşamını daha da zorlaştırabileceğini belirtiyor.
