Avrupa genelinde son yıllarda zorunlu askerlik uygulamaları tekrar gündeme geliyor
Hırvatistan, 2008'de kaldırdığı zorunlu askerliği iki aylık eğitimle geri getirdi. Başka ülkelerde de benzer adımlar atılıyor.
Hırvatistan parlamentosu, 2008 yılında kaldırılan zorunlu askerliği yeniden yürürlüğe sokma kararı aldı. Yeni düzenlemeye göre, yükümlülük altındaki kişiler iki aylık temel askeri eğitimden geçecek. Meclisteki oylamada 84 milletvekili öneriye ‘evet’, 11’i ‘hayır’ dedi, 30 kişi ise çekimser kaldı. Uygulama ile gençlerin kriz ve olağanüstü durumlara hazırlıklı olması hedefleniyor.
Hırvatistan Savunma Bakanlığı, 2007 doğumlu gençlerin yıl sonuna dek sağlık muayenelerine çağrılacağını ve isteyenler için vicdani ret hakkına dayalı sivil hizmet imkânı sunulacağını belirtti. Askerlik hizmetinin geri getirilmesi, Ukrayna’daki savaşın Avrupa’ya yayılması endişesiyle ilişkilendiriliyor. Temmuz ayında Hırvatistan’ın başkenti Zagreb’de bağımsızlık savaşı zaferinin yıl dönümünde büyük bir askeri tören düzenlenmişti. Komşu Sırbistan ile ilişkiler ise halen hassasiyetini koruyor.
Hırvatistan yalnız değil. Litvanya, 2015 yılında Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesinin ardından zorunlu askerliğe geri döndü. Letonya da benzer bir adımı 2023’te attı ve uygulamaya 2024’te başladı. İsveç, 2017 yılından bu yana kısmi zorunlu askerliğe sahip ve hem erkekleri hem kadınları kapsıyor. Danimarka ise 2026’dan itibaren kadınlara da askerlik yükümlülüğü getiriyor.
Almanya, 2011’de zorunlu askerliği kaldırmış olmasına rağmen, güvenlik koşullarının kötüleşmesi veya gönüllülerin yetersiz kalması halinde sistemi yeniden devreye sokmayı tartışıyor. 2027 itibariyle 18 yaşını dolduran tüm erkekler için zorunlu hizmete hazırlık anketi yapılacak. Fransa’da ise, 2019’da başlatılan ‘Ulusal Evrensel Hizmet’ ile 15-17 yaşındaki gençlere bir aylık program sunuluyor.
Polonya, klasik zorunlu askerliği geri getirmedi fakat 2022’den itibaren isteğe bağlı askeri eğitim uygulamasını başlattı. Ayrıca ortaöğretimde temel arama-kurtarma ve ilk yardım eğitimi müfredata eklendi. Avrupa’da zorunlu askerliği hiç kaldırmayan Finlandiya, Estonya, Yunanistan, Avusturya ve Kıbrıs ise mevcut sistemi sürdürüyor.
