Antarktika’da bulunan 6 milyon yıllık buz, insanlık tarihinin en eski havasını saklıyor
Allan Hills’te yapılan kazılarda, Dünya’daki doğrudan tarihlendirilebilen en eski buz ve içine hapsolmuş hava örnekleri tespit edildi.
Antarktika’nın Allan Hills bölgesinde gerçekleştirilen kazılarda, 6 milyon yıllık buz örnekleri ve bu buza hapsolmuş eski hava cepleri bulundu. Bu keşif insanlık tarihinin doğrudan tarihlendirilebilen en eski atmosfer örneklerini bilim insanlarına sunuyor.
Woods Hole Okyanus Enstitüsü’nden buzbilimci Dr. Sarah Shackleton liderliğindeki ekip, yüz binlerce yıl boyunca biriken buz katmanlarının altından çıkarılan çekirdeklerde önemli bulgulara ulaştı. Shackleton, “Buz çekirdekleri bize geçmişin iklim ve atmosfer şartlarını benzersiz şekilde inceleme imkânı tanıyor. Allan Hills’ten elde ettiğimiz örnekler, bugüne dek ulaşabileceğimizi düşündüğümüzden çok daha eski dönemlerin bilgilerini saklıyor,” dedi.
Antarktika, dünyanın jeolojik ve iklim geçmişinin bozulmadan korunduğu nadir bölgelerden biri olma özelliğini sürdürüyor. Bölgede kar ve buzun birikmesiyle oluşan katmanlar, zamanla atmosfer koşullarının adeta birer zaman kapsülü gibi korunmasını sağlıyor.
Allan Hills’te yüzeye yakın kısımlarda bulunan buz katmanlarının mavimsi renginin, sıkışma sırasında hava kabarcıklarının dışarı çıkması ve kristal yapının değişmesiyle oluştuğu belirtildi. Rüzgâr ve aşırı soğuk, burada antik buzun yüzeye yakın kalmasına yardımcı oluyor. Shackleton, bu özelliklerin Allan Hills’i hem eski buzu bulmak için ideal, hem de saha çalışmaları açısından en zorlu bölgelerden biri haline getirdiğini ifade etti.
Ulusal Bilim Vakfı’na bağlı COLDEX projesi kapsamında, araştırmacılar 150, 159 ve 206 metre derinlikten üç buz çekirdeği aldı. Başlangıçta 3 milyon yıllık buz örnekleri bulmayı hedefleyen ekip, argon izotop analiziyle en derin katmanın yaklaşık 6 milyon yıl öncesine ait olduğunu saptadı. Ohio State Üniversitesi’nden Prof. Ed Brook, “Buzun çok eski olduğunu biliyorduk ama bu kadarına hazırlıklı değildik. Beklediğimizden çok daha fazlasını bulduk,” dedi.
Elde edilen örneklerin oksijen izotop analizleri ise 6 milyon yıl önce Antarktika’nın bugüne göre yaklaşık 12 derece daha sıcak olduğunu gösterdi. Araştırmacılar, soğuma sürecinin ani değil kademeli geliştiğini tespit etti.
Bilim insanlarının bir sonraki hedefi, bu örneklerdeki mikroskobik hava ceplerini inceleyerek, geçmiş dönemdeki sera gazı yoğunluklarını ve atmosferdeki bileşimi ayrıntılı şekilde analiz etmek. Ekip, 2026-2031 arasında bölgeye yeniden dönüp daha derin ve eski kayıtlar elde etmeyi amaçlıyor. Araştırmanın bulguları ABD Ulusal Bilimler Akademisi’nin dergisinde yayımlandı.
